زمانی که در حال انجام کارهای خود هستید، خواب ممکن است خیلی مهم به نظر نرسد، اما فدا کردن یک خواب خوب شبانه می‌تواند تأثیر زیادی بر توانایی‌های یادگیری شما داشته باشد. محرومیت از خواب عمدتاً منجر به کاهش مهارت‌های حافظه می‌شود. همراه با چیزهایی که می‌تواند به یادگیری شما آسیب برساند، مانند سطوح پایین‌تر تمرکز، سلامت روان ضعیف و حتی افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر در دراز مدت.  در ادامه این مطلب تاثیر خواب بر یادگیری دانش آموزان را با هم بررسی خواهیم کرد.

تاثیر خواب بر یادگیری دانش آموزان؛ کاهش مهارت‌های حافظه

درحالی‌که یادگیری چیزهای مختلف به عملکردهای شناختی مختلفی نیاز دارد، تثبیت حافظه یک کارکرد ضروری در سراسر جهان است. تثبیت حافظه وابسته به خواب است؛ به این معنی که خواب بر یادآوری تأثیر می‌گذارد. اغلب با یادآوری خاطرات، مغز به اطلاعات ذخیره شده دسترسی پیدا می‌کند و از آن‌ها استفاده می‌کند.

خواب ضعیف بر توانایی مغز برای حفظ اطلاعات واقعی و خاطرات تأثیر می‌گذارد و از یادگیری موضوعات تحصیلی و مهارت‌های غیرآکادمیک جلوگیری می‌کند. این می‌تواند بر حافظه اظهاری و حافظه رویه‌ای ما نیز تأثیر بگذارد.

• حافظه اظهاری نوعی حافظه بلندمدت است که به به‌یادآوردن آگاهانه اطلاعات و تجربیات قبلی کمک می‌کند.
• حافظه رویه‌ای نیز نوع دیگری از حافظه بلندمدت است که شامل به‌یادآوردن چگونگی انجام کارهای خاص و مهارت‌های مختلف می‌شود.

خواب ناکافی بعد از یک روز طولانی در مدرسه، قطعا هوشمندانه‌ترین راه برای گرفتن نمرات خوب نیست. تاثیر بی خوابی بر یادگیری این‌گونه است که مغز شما نمی‌تواند اطلاعات به‌دست‌آمده در طول آن روز را به‌درستی به دست آورد، تثبیت و حفظ کند. این تمام تلاش‌های شما را بی‌ثمر می‌کند. با تقویت حافظه، خواب به پیوند خاطرات قدیمی‌تر به خاطرات جدیدتر کمک می‌کند و می‌تواند کمک زیادی به تجدیدنظر و شکل‌گیری مهارت‌های تحلیلی کند. ممکن است با کم‌خوابی بتوانید چند ساعت بیشتر کار کنید، اما تاثیر خواب بر یادگیری دانش آموزان و افراد بسیار مفیدتر است.

نقش خواب در یادگیری کودکان، جوانان و افراد مسن

توسط موسسه ملی پیری مشخص شد که حفظ حافظه در جوانان سالم به خواب وابسته است. تاثیر بی خوابی بر یادگیری این‌گونه است که تاثیر کامل مطالعه را نمی‌توان احساس کرد. با این حال، افراد مسن از مزایای خواب شبانه یکسانی برخوردار نیستند و این یادگیری چیزهای جدید را برای آن‌ها دشوارتر می‌کند. این به این دلیل است که کیفیت خواب به طور طبیعی با افزایش سن بدتر می‌شود و به ضعیف شدن حافظه بلندمدت کمک می‌کند.

تاثیر خواب بر یادگیری دانش آموزان؛ سطوح پایین‌تر تمرکز

مغز نیز مانند بقیه بدن برای عملکرد کامل به استراحت نیاز دارد. ناگفته نماند که یکی از تاثیر بی خوابی بر یادگیری این است که کم‌خوابی منجر به خواب آلودگی می‌شود و این ذهن شما را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. این در سطوح پایین‌تر هوشیاری و تمرکز ظاهر می‌شود و توجه کامل به جذب اطلاعات جدید را دشوار می‌کند. مشخص شده است که تاثیر خواب بر یادگیری دانش آموزان برای تشکیل پایه اولیه یادگیری ضروری است؛ زیرا مغز را برای جذب اطلاعات جدید آماده می‌کند و ساختاری را برای ردیابی حافظه جدید می‌گذارد.

تمرکز کمتر همچنین منجر به فرآیند فکر کندتر می‌شود. این موضوع، تمرکز بر روی کارهایی را که نیاز به استدلال پیچیده و منطقی دارند، دشوار می‌کند؛ زیرا ممکن است به راحتی گیج شوید. ناگفته نماند که سطوح پایین‌تر تمرکز می‌تواند شما را به شدت پریشان کند. بنابراین، پیش از ورود به فضای اصلی برای یادگیری، نخوابیدن هیچ لطفی به شما نخواهد کرد؛ بلکه نقش خواب در یادگیری کودکان و افراد را منفی می‌کند.

تاثیر خواب بر یادگیری دانش آموزان؛ سلامت روان ضعیف

علاوه‌بر اختلال در فرآیندهای شناختی موردنیاز برای یادگیری کارآمد، محرومیت از خواب نیز تأثیر مضری بر خلق‌وخو و سلامت روان شما دارد. تاثیر بی خوابی بر یادگیری در عادات رفتاری که برای یادگیری مساعد نیستند نشان داده می‌شود. کمبود خواب مناسب می‌تواند باعث تحریک‌پذیری، عصبانیت و کاهش توانایی شما برای مقابله با استرس شود. این باعث می‌شود بیشتر مستعد طغیان‌های عاطفی، تسلیم شدن و نگرش منفی کلی نسبت به اطرافیانتان باشید.

براساس گزارش بنیاد ملی خواب، ۷۳ درصد از نوجوانانی که احساس ناراحتی می‌کنند، شب‌ها خواب کافی ندارند. محرومیت از خواب منجربه خلق‌وخوی افسرده‌تر در نوجوانان می‌شود و باعث می‌شود افرادی که در آن دسته قرار می‌گیرند، احتمال کاهش نمرات را گزارش کنند. همچنین عدم ایجاد عادات خواب سالم می‌تواند منجر به بسیاری از بیماری‌های مختل‌کننده خواب مانند بی‌خوابی شود که مستقیماً با افسردگی و اضطراب مرتبط است.

تاثیر خواب بر یادگیری دانش آموزان؛ افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر

درحال‌حاضر، نگرانی شما در رابطه با تاثیر خواب بر یادگیری دانش آموزان می‌تواند مرتبط با کسب مهارت‌های جدید باشد؛ اما تاثیر بی خوابی بر یادگیری می‌تواند تأثیر بسیار جدی‌تری بر توانایی‌های شناختی شما داشته باشد و حتی خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد.

مطالعه انجام شده توسط موسسه ملی سوء مصرف الکل و الکلیسم نشان می‌دهد که خواب به پاکسازی بتا آمیلوئید (معروف به پروتئین آلزایمر) از مغز کمک می‌کند. کمبود خواب باعث افزایش سطح بتا آمیلوئید در مغز شما بعد از ازدست‌دادن یک شب خواب تا حدود ۵ درصد می‌شود. وقتی این پروتئین طی سال‌ها انباشته می‌شود، می‌تواند به نواحی آسیب‌پذیر مغز (یعنی تالاموس و هیپوکامپ) آسیب برساند که منجر به اختلال در عملکرد مغز می‌شود.

افرادی که افزایش این پروتئین را تجربه می‌کنند، پس از یک شب کم‌خوابی، خلق‌وخوی بدتری نیز تجربه می‌کنند؛ زیرا تالاموس و هیپوکامپ در اختلالات خلقی نقش مهمی دارند. همانطور که نقش خواب در یادگیری کودکان و افراد بسیار مهم است، مشکلات حافظه یکی از اولین علائم بیماری آلزایمر است. زیرا کسانی که بتا آمیلوئید بالا دارند اغلب نیز مشکلات خواب دارند.

چرت بعدازظهر

چرت زدن در روز برای رشد مهارت‌های بینایی و حرکتی مفید است. همچنین در مورد یادگیری مهارت‌های بصری، چرت زدن می‌تواند کاهش عملکرد ناشی از تمرینات مکرر در طول روز را بازگرداند. اثرات خواب در کودکان خردسال قوی‌تر هستند؛ زیرا مغز آنها هنوز در حال رشد است و خواب موج آهسته بیشتری دارند که یادگیری سریع چیزهای جدید را برای آن‌ها آسان می‌کند. تاثیر خواب بر یادگیری دانش آموزان نه‌تنها به آن‌ها کمک می‌کند تا اطلاعات را به خاطر بیاورند، بلکه نحوه دسترسی آن‌ها به این اطلاعات را نیز تغییر می‌دهد. مغز در بازیابی خاطرات با استخراج تنها نکته مهم آن انعطاف‌پذیرتر می‌شود.

در حالت ایده‌آل، چرت زدن باید کوتاه و بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه باشد تا از اینرسی احتمالی خواب جلوگیری شود. اینرسی خواب می‌تواند باعث شود که در بقیه روز احساس بی‌حالی و بی‌حوصلگی کنید. از چرت زدن خیلی دیر هنگام در روز خودداری کنید؛ زیرا می‌تواند خواب شما را در شب مختل کند و الگوی کلی خواب شما را از بین ببرد.

درحالی‌که چرت زدن می‌تواند به شما افزایش حداکثر بهره‌وری در طول روز را بدهد، داشتن خواب باکیفیت کافی با تمرین عادات خوب خواب در اولویت قرار دارد. تکیه‌بر چرت زدن برای گذراندن روز کافی نیست. اگر متوجه شدید که مدام در وسط روز به دلیل خستگی محض چرت می‌زنید، این می تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر خواب مانند بی خوابی باشد.

سخن آخر

همانطور که در این مقاله به تاثیر خواب بر یادگیری دانش آموزان و افراد اشاره کردیم، فهمیدیم که خواب کافی برای بهینه‌سازی فرآیند یادگیری و مهم‌تر از آن برای سلامت کوتاه‌مدت و بلندمدت بسیار مهم است. ساعات خواب توصیه شده توسط بنیاد ملی خواب برای کودکان ۹-۱۱ ساعت، ۸-۱۰ ساعت برای نوجوانان، ۷-۹ ساعت برای بزرگسالان و ۷-۸ ساعت برای سالمندان است. اگر والدی هستید که این مقاله را می‌خوانید نقش خواب در یادگیری کودکان خود را جدی بگیرید.

در آخر لازم است بدانید که ورزش کردن روی باز شدن مغز و افزایش قدرت یادگیری تأثیرگذار است. اگر دانش‌آموزان شما زمان کافی برای باشگاه رفتن را ندارند، می‌توانید از فنر فشاری ففو استفاده کنید. این وسیله‌ی ورزشی محدودیت سنی ندارد و برای کودکان شما نیز مناسب است.

مطالب مرتبط در همین سایت

از تأثیر خواب بر لاغری غافل نشوید! چگونه خواب خوبی داشته باشیم؟ خواب مناسب هر سن چقدر است؟ تاثیر خواب بر رشد قد از دیدگاه‌های متفاوت تأثیر خواب روی پوست را دست کم نگیرید دلایل استپ وزن و راه رهایی از آن چیست؟ آیا خواب بعد از ورزش مضر است؟ ساعت خواب در بارداری؛ زمان خواب درست در برای مادران باردار تأثیر خواب بر آزمایش پرولاکتین چیست؟ تغذیه مناسب برای بدنسازی؛ چربی سوزی بیشتر با تغذیه مناسب نقش تغذیه در درمان سلولیت تا چه حد است؟ از تاثیر ورزش در کاهش اضطراب غافل نشوید!